II Dzień Patronacki Akcji Katolickiej Archidiecezji Łódzkiej

Tomasz BILICKI, WYZWANIA MEDIALNE WOBEC RODZINY A UBÓSTWO DUCHOWE. felieton pedagogiczny

Stoimy na progu XXI wieku. Trzeba zatem, w moim przekonaniu, zastanowić się nad przyszłością człowieka i rodziny w perspektywie nowych wyzwań nadchodzących czasów. Ten referat chciałbym poświęcić wyzwaniom medialnym, uciekając jednocześnie od potrzeby definiowania rodziny i ubóstwa duchowego.
 Wiek XX[1] był czasem dwóch światowych wojen, zimnej wojny nienawiści, powstania wielu systemów totalitarnych i konfliktów narodowościowych. Ale odchodzący wiek był także epoką rozwoju praw człowieka, uzyskania autonomii wielu narodów i społeczeństw, wreszcie czasem spełnienia się wielkich ludzi, pokroju Gandhiego, Schweitzera czy Jana Pawła II.
Kiedy myślę o wyzwaniach XXI wieku dla człowieka i rodziny, odnoszę wrażenie, że coraz ważniejszym wymiarem życia ludzi staje się INFORMACJA MEDIALNA. Nie trzeba być wnikliwym obserwatorem, aby dostrzec, że czasy w których wędrowni gawędziarze byli głównym źródłem wiadomości o świecie już dawno minęły. Dziś wiedzę czerpie się z telewizji, radia, czasopism, wreszcie Internetu, coraz mniej z książek. Wydaje się także, że coraz więcej ludzi wie więcej o innych. Współcześni badacze problemu dostrzegają jednak, że wiąże się z tym częstsze, niż dotychczas spędzanie czasu w domu przy telewizji lub komputerze[2], które to media są znakiem współczesnej mody mody na kulturę obrazkową. Migające kolory na wszelkiego rodzaju ekranach coraz bardziej są jedynym sposobem skupienia uwagi młodzieżczesnej
Ten przełom XX i XXI wieku można zatem uznać za początek rewolucji informacyjnej[3], w której realizuje się zdanie Exupery: „Krok po kroku maszyna stanie się częścią społeczeństwa. Zdaniem Billa Gatesa prekursorem nadchodzącej ery informacji jest dzisiejszy Internet. Praca i biznes, szkoła i edukacja, dom i życie rodzinne wszystko ma być oparte na wielkiej globalnej sieci: Infostradzie. Sposoby nauczania na odległość przez komunikowanie się w czasie rzeczywistym, wideokonferencje, czy pocztę elektroniczną są uznawane za przyszłość edukacji, wypełniając wizję Postmana o końcu szkołtwa”.
Obok tego rozwoju informacji funkcjonują metody i środki wywierania wpływu na ludzi. Już prawie dzieci w przedszkolu, nie wspominając nawet o managerach czy psychologach, uczą się Cialdiniowskich zasad wywierania wpł Cialdini’owskich zasad wywierania wpływu na ludzi, opartych[4]. Tym bardziej ludzie zajmujący się mediami u progu ery informacji we wszelki możliwy sposób starają się stosować regułę wzajemności, zaangażowania i konsekwencji, społecznego dowodu słuszności, lubienia i sympatii, autorytetu, niedostępności i wpływu w mgnieniu oka. Za sprawą tych mechanizmów psychicznych rozwija się także świat manipulacji[5].
Dochodzimy w ten sposób do sedna problemu. Żyjąc na przełomie XX/XXI wieku, w początkach ery informacji coraz więcej jest pośredników między naszą wiedzą a światem. Coraz więcej przez to możliwości manipulowania człowiekiem przez mass media. Problemy bezrobocia, pogłębiania się nierówności społecznych, uzależnienia się od komputerów i Internetu oraz wszelkie patologie psychiczne i społeczne wynikające z takiego rozwoju rzeczy, dotykają nie tylko samego człowieka, ale i rodzinę. Być może rozwiązaniem części tych zagrożeń jest wychowanie wprowadzające nie tylko do cywilizacji informacyjnej ale także kultury korzystania z mediów. Integralne towarzyszenie w rozwoju w domu i placówkach edukacyjnych powinno prawdopodobnie wychodzić z założenia, że komputer i Internet, a także wszystkie inne mass media, nie są celem samym w sobie (jak obecnie często na lekcjach informatyki w szkołach) ale są tylko pomocnikiem we własnym twórczym myśleniu i poznawaniu świata. Zdaniem Jana Pawła II[6] środki masowej komunikacji są cennym źródłem ubogacenia kulturalnego, jednak mogą wywierać szkodliwy wpływ. Wychowując dzieci do korzystania z mass mediów trzeba zdaniem papieża przyjąć postawę aktywną. Rodzice powinni wychowywać dzieci do zrozumienia informacji i ich weryfikacji oraz rozmawiać z nimi o ilości i jakośw trzeba –
Kiedy mówimy o osiągnięciach XX wieku i erze informacji XXI wieku w kontekście etyki człowieka i rodziny, nie można pominąć personalizmu chrześcijańskiego[7]. Rozwój uporządkowanej filozofii wartości, uznającej uspołecznioną osobę za podmiot wszelkich praw, jest sukcesem odchodzącego stulecia. Personaliści podkreślają niebezpieczeństwo kryzysu osoby w świecie ery informacji oraz ustępowanie znaczenia bezpośredniego spotkania osobowości np. w metodach nauczania na odległość. Jednak w tym świecie globalnej wioski personalizm jawi się jako filozofia przyszłości, filozofia tęsknoty za ludzkim spotkaniem, kłótniami między dziewczynami i bójkami między chłopakami w szkole. Żadne bowiem środki masowej komunikacji nie zastąpią w moim przekonaniu pedagogicznego, czy nawet antypedagogicznego kontaktu osobowoś –
Życzę wszystkim i sobie, by wizja rewolucji medialnej napawała nas optymizmem tych fascynujących czasów i prawdziwie eksponowała człowieka osobę, która przecież realizuje siebie przez rodzinę i razem z nią jest miarą owieka –

Tomasz Bilicki

[1] Porównaj np.: Jan Paweł II, List Ojca Świętego Jana Pawła II do osób w podeszłym wieku, Wydawnictwo Diecezjalne, Sandomierz 1999, str. 9 i 10.

[2] Porównaj: Bogusław Śliwerski, Perspektywy dla pedagogiki humanistycznej we współczesnej szkole na przykładzie dylematów oświatowych w RFN i USA w: T.Lewowicki, A Zając [red.], O przemianach w edukacji, Tom I, WSP w Rzeszowie, WSP ZNP w Warszawie, Kuratorium Oświaty w Tarnobrzegu, Rzeszóczesnej szkole

[3] Porównaj: Bill Gates, Droga ku przyszłości, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 1997.

[4] Porównaj: Robert Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.

[5] Porównaj: Adam Lepa, Świat manipulacji, Biblioteka Niedzieli, Częstochowa 1995.

[6] Porównaj: Jan Paweł II, Osiągniemy pokój wychowując do pokoju - orędzie, 1 stycznia 1979 w: Jan Paweł II. Nauczanie społeczne, Tom II, OdiSS, Warszawa 1982.

Jan Paweł II, Orędzie do Międzynarodowej Katolickiej Organizacji Filmowej, 31 października 1978 w: tamże.

Jan Paweł II, Adhortacja Ecclesia in Africa, 71 w: Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo M, Kraków 1996.

[7] Porównaj np.: Emmanuel Mounier, Co to jest personalizm, Wydawnictwo Znak, Warszawa 1960


powrót do: ORGANIZOWALIŚMY
NEWSY! || strona główna || prawo członka AK || AK to... || powiedzieli o AK || osobowość prawna || aktualności
jak zakładać POAK || czas ucieka! || modlitwy członków AK || modlitwy w intencji AK || szkoła modlitwy || formacja władze DIAK Arch. Łódzkiej || uchwały DIAK || wykaz POAK || formy pracy POAK || wykłady i artykuły || wydawnictwa kalendarium || statut || świeccy w Kościele || ważne linki || redakcja || archiwum
 
Copyright 1996-2001 © Akcja Katolicka Archidiecezji Łódzkiej - Mirosław Ciepłucha.
Wszystkie prawa zastrzeżone.
List-el: Akcja Katolicka Archidiecezji Łódzkiej