Telewizja miejscem ewangelizacji
   TN II: Ukazała się ostatnio bardzo interesująca pozycja książkowa autorstwa Jego Ekscelencji zatytułowana Media a postawy. Wskazuje ona na rolę mediów w kształtowaniu postaw. Punktem wyjścia jest przekonanie o niewątpliwym wpływie mediów na życie zarówno jednostki, jak i społeczeństwa. Ekscelencjo, w jaki sposób media, a może szczególnie telewizja, oddziałują na odbiorców? Jakie wiążą się z tym korzyści i jakie zagrożenia?
   Biskup Adam Lepa: Dziś mówi się, że media przestały już być "trzecią władzą" w państwie, a stały się "pierwszą władzą". Największy wpływ na ludzi wywiera telewizja. Ona jest tym medium, które konsumuje się najwygodniej (bo w warunkach domowych) i najsmaczniej (bo w następstwie różnorakich ekscytacji). Najważniejszy i najtrwalszy jest ten wpływ telewizji, który dotyczy postaw człowieka. A więc nie to jest najważniejsze, że ktoś się śmieje przed telewizorem czy płacze ze wzruszenia, lecz fakt, iż telewizja kształtuje odpowiednie postawy u odbiorcy, w których wyraża się cały człowiek (ze swoją wolą, intelektem, uczuciami i z aktywnością). Odbiór telewizji daje konkretne pożytki, np. pogłębia wiedzę, dostarcza rozrywki, a przede wszystkim kształtuje postawy pozytywne, np. postawę dialogu czy postawę szerokich horyzontów. Groźny jest negatywny wpływ telewizji. Powstaje on w następstwie kontaktu jednostki z elementami przemocy, pornografii czy laicyzmu. Szczególnie niebezpieczny wpływ na człowieka wykazują przekazy na podświadomość (bodźce podprogowe), są bowiem nośnikami niezwykle skutecznej manipulacji.
   Wśród postaw życiowych człowieka Ekscelencja przypisuje wyjątkową rolę postawie religijnej. Ona ma bezpośredni wpływ na wybory moralne, sposób udziału w życiu Kościoła i generalnie w życiu społecznym. Jak faktycznie dzisiejsze media wpływają na tę postawę?
Ostateczny wpływ mediów na jednostkę jest uzależniony od tzw. czynników pośredniczących. Do nich należą postawy moralne, będące odbiciem praktykowanej religijności. Zależność jest tu wyraźna i można ją przedstawić w zdaniu: "Powiedz mi, jakie są twoje postawy moralne, a ja ci powiem, jaki wpływ wywierają na ciebie media". To właśnie dzięki odpowiedniej postawie moralnej (np. wstrzemięźliwości, opanowania) telewidz może się zdobyć na pewne elementy ascezy, która jest niezbędna do selektywnego odbioru telewizji. Z kolei jednostka o słabych postawach moralnych (bo ma płytką religijność) łatwo uzależnia się od telewizji, a nawet popada w postawę konsumizmu medialnego. Tu trzeba z niepokojem podkreślić, że media publiczne (radio i telewizja) oraz komercyjne wcale nie są zainteresowane kształtowaniem u swoich odbiorców postaw moralnych. Właśnie dlatego negatywny wpływ tych mediów na postawy moralne potęguje się w stopniu zastraszającym.
   Spotykamy się z opiniami ludzi, którzy nie chcą widzieć związku pomiędzy wzrastającą agresywnością, przestępczością, szczególnie wśród młodzieży, a programami nasyconymi przemocą, wulgarnością czy erotyką. Jakie mamy możliwości, aby skutecznie temu przeciwdziałać?
    Dziś już dysponujemy licznymi badaniami, z których wynika, że istnieje przyczynowy związek między obrazami przemocy i erotyki na małym ekranie a zachowaniem się ich młodocianych odbiorców. Widzę trzy drogi wiodące do rozwiązania tego trudnego problemu: odpowiednie regulacje prawne, przemyślane wychowanie do mediów oraz tworzenie prawdziwie ambitnych mediów, które pokazałyby, że można realizować dobrą telewizję czy radio bez przemocy i erotyki.
   Ekscelencja zauważa, co niestety wszyscy chyba telewidzowie mogliby powiedzieć, że negatywne wpływy mediów są bardziej widoczne od pozytywnych. Te negatywne są motywowane korzyściami politycznymi bądź ekonomicznymi nadawców, którzy nie baczą na dobro społeczne, prawdę, rzetelność, wartości rodzinne i patriotyczne. Jakie postawy kształtują nasze krajowe media, telewizja publiczna, stacje komercyjne?
    Zarówno media publiczne, jak i komercyjne niewiele czynią, aby kształtować w odbiorcach postawy pozytywne, choć są w stanie to robić. Ponadto, ponieważ dominują w tych mediach przesłanki ekonomiczne (reklama) i polityczne (wpływ partii), kształtowanie postaw negatywnych przychodzi tym mediom z dużą łatwością. Również w tzw. kolorowych pisemkach przeznaczonych dla młodzieży całkowicie eliminuje się wartości chrześcijańskie i patriotyczne. Dlatego wymienione media w znacznej mierze kształtują u swoich odbiorców takie negatywne postawy jak społeczna bierność, apatia polityczna, obojętność religijna czy łatwy konformizm.
   Jak w krajobrazie polskich nadawców telewizyjnych widzi Ekscelencja miejsce nowej oferty programowej, Telewizji Puls, katolickiego nadawcy - Ojców Franciszkanów?
    Oferta napawa optymizmem. Jest realizowana w sposób profesjonalny i nowoczesny, a zarazem ma ambicję budowania telewizji ewangelizacyjnej. Już teraz program jest dość bogaty i zróżnicowany. Pokazuje też, jak dobra może być telewizja. Pójdę dalej: żywię nadzieję, że Telewizja Puls będzie wywierała pozytywny wpływ na telewizje publiczne. Już teraz z powodzeniem przejmuje niektóre jej funkcje. Jest to dobry prognostyk.
   Ojcowie Franciszkanie uruchomili nowy telewizyjny program tematyczny o nazwie Telewizja Niepokalanów II. Jakie powinien spełniać warunki, aby być skutecznym narzędziem ewangelizacyjnym i odgrywać ważną rolę społeczną?
    Moja odpowiedź zabrzmi trochę jak recepta, ale nie widzę innego rozwiązania. Telewizja Niepokalanów II tylko wtedy będzie w pełni ewangelizowała, gdy stanie się przede wszystkim miejscem ewangelizacji, a nie tylko jej środkiem czy narzędziem. Oznacza to, że powinny być w niej stale obecne najważniejsze składniki ewangelizacji: modlitwa, katecheza, dialog, działalność samarytańska i świadectwo chrześcijańskie.
   Jak korzystać z mediów, aby kontakt z nimi był ubogacający i wolny od negatywnych wpływów?
    Należy rozwijać w sobie trzy ważne postawy: krytycyzm wobec mediów, selektywność w ich odbiorze i twórczą aktywność w życiu codziennym. Oczywiście, postawom tym powinny towarzyszyć: stałe pogłębianie wiedzy o mediach i modlitwa - zarówno za nadawców, jak i za odbiorców.
                    o. Robert Czeszkiewicz