ARTYKUŁY WŁASNE ... i PRZYJACIÓŁ

 

 

8. Mirosław Ciepłucha, Akcja Katolicka stowarzyszeniem katolików świeckich

 

 

Akcja Katolicka jest stowarzyszeniem katolików świeckich, którzy w zorganizowanej formie bardziej bezpośrednio współpracują z hierarchią kościelną w realizacji ogólnego celu apostolskiego Kościoła (por. KK n. 33; DA n. 20; DM n. 15). Rację swego istnienia znajduje w prawdzie o Kościele. Zorganizowana współpraca świeckich z hierarchią Kościoła w realizowaniu apostolskiej misji należy od czasów apostolskich do stałej i owocnej tradycji Kościoła (por. Rz 16,3; Flp 4,3). (Wstęp.) Art. 9. Celem Akcji Katolickiej Archidiecezji Łódzkiej jest formacja chrześcijańska oraz organizowanie bezpośredniej współpracy katolików świeckich z hierarchią kościelną w prowadzeniu misji apostolskiej Kościoła.  Akcja Katolicka realizuje swój cel przez:1. pogłębienie życia religijnego, moralnego, intelektualnego i kulturalnego oraz ukierunkowanie na zadania apostolskie, 2. przenikanie wartościami ewangelicznymi życia społecznego, 3. zajmowanie stanowiska w sprawach publicznych Kościoła, a zwłaszcza reagowanie na zagrożenia wiary i moralności chrześcijańskiej, 4. kształcenie działaczy katolickich i wychowanie ich do aktywności w życiu społecznym, gospodarczym, kulturalnym i politycznym.

 

Stowarzyszenie, dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie osób, o celach niezarobkowych. Akcja Katolicka jest Stow. Zarejestrowanym – wpisanym do właściwego rejestru, posiadającym osobowość prawną. (Wyróżniamy także stowarzyszenia zwykłe, stanowiące uproszczoną formę stowarzyszenia, nie posiadające osobowości prawnej.

 

Akcja Katolicka jest organizacją czyli grupą ludzi mająca wspólny cel, zadania, plan, program, organizowanie, to jest działanie, która ma na celu 1) urządzenie naszej rzeczywistości ludzkiej z Bożym prawem, 2) wiązanie w całość ludzi którzy będą realizować w swoim życiu Boże prawo, 3) środków, z uwzględnieniem sposobów zarządzania i kierowania ludźmi.

 

Jeżeli mówimy o sposobie kierowania w Akcji Katolickiej jest to działanie pod zwierzchnictwem Biskupa Diecezjalnego (por. kan. 315 KPK), czyli jest to działanie hierarchiczne przez mianowanego Prezesa DIAK i Prezesów POAK, którzy bezpośrednio podlegają biskupowi. Prezesi działają w zakresie określonym statutem i podlegają prawu kościelnemu. Stylem kierowania w Akcji Katolickiej jest styl podległości hierarchicznej w związku ze stylem demokratycznym co pozwala na swobodę w działaniu zgodnie z prawem kościelnym i państwowym.

 

Możemy więc powiedzieć, że Akcja Katolicka, w znaczeniu ogólnym jest apostolatem świeckich, organizacją katolików świeckich.

 

Korzenie Akcji Katolickiej wywodzącą się z katolickich ruchów społecznych XIX w. Formalnie Akcja Katolicka została zapoczątkowana encykliką Piusa X Il fermo proposito (1905), a jej rozwój nastąpił za pontyfikatu Piusa XI, który w encyklice Ubi arcano (1922) określił program Akcji Katolickiej i jej ramy organizacyjne.

 

NIE!!! możemy mylić, że Akcja to, papier wartościowy, stanowiący dowód współuczestnictwa jego posiadacza we własności kapitału spółki akcyjnej.

 

Przybliżmy postać Piusa X, właściwie Giuseppe Sarto (1835-1914), papież od 1903. Od 1884 biskup Mantui, od 1893 patriarcha Wenecji, kardynał. Inicjator reformy prawa kościelnego, zakończonej za pontyfikatu Benedykta XV. Obrońca neotomizmu i neoscholastyki. Zdecydowany przeciwnik katolickiego modernizmu rozwijanego przez: francuskiego teologa F. Carbone'a, F.R. de Lamennais'go, Ch. de Montalemberta, E. Le Roya i in. Przykładem stanowiska Piusa X wobec modernistów były m.in. dwa dekrety z 1907: tzw. Nowy Syllabus potępiający ich tezy jako sprzeczne z doktryną Kościoła oraz dekret Motu proprio, w którym oskarżył filozofów i teologów sprzyjających modernizmowi o herezję. Wystąpienie przeciw modernizmowi staje się zaczątkiem powstania Akcji Katolickiej. Modernizm, jest prądem umysłowym w katolicyzmie przełomu XIX i XX w., który wyrósł z chęci takiego zmodyfikowania treści wiary chrześcijańskiej, by można je było głosić współczesnym nie rozmijając się z ich doświadczeniami, tzn. uwzględniając przemiany, jakie zaszły w świecie. Mianem modernistów określili zwolenników tych przemian ich przeciwnicy, fundamentaliści, którzy później nazwali siebie integrystami.

 

Podstawowymi tezami modernizmu są: 1) Boga nie można poznać siłami rozumu naturalnego (agnostycyzm), dlatego religia i teologia mają charakter irracjonalny - źródłem tej pierwszej jest religijna podświadomość, tę drugą zaś kształtuje uczucie; 2) objawienie jest uświadomieniem sobie wewnętrznej potrzeby religijnej i jej obiektywizacją w historycznie określonym miejscu i czasie; 3) dogmat stanowi symboliczny wyraz owej obiektywizacji i tak jak ona ma charakter historyczny, tzn. ulega zmianie w miarę ewolucji kultury; 4) istnieje naturalne pragnienie upowszechnienia własnych obiektywizacji, które w jakiejś perspektywie prowadzi do ukonstytuowania się Kościoła.

 

W konsekwencji moderniści kwestionowali faktyczność proroctw i cudów, odrzucali też prymat Piotra. Wzywali do przewartościowania i odnowy apologetyki katolickiej oraz oficjalnej historii chrześcijaństwa i krytyki biblijnej. Równocześnie pragnęli oni pozostać w łonie Kościoła.Dopiero ostra reakcja zachowawczych kół oficjalnych oraz dwa dokumenty papieskie: dekret Lamentabili i encyklika Pascendi Domini gregis (oba 1907), zawierające potępienie ich poglądów, zmusiły ich od secesji. Modernizm rozwinął się zwłaszcza we Włoszech, Francji i Wielkiej Brytanii.

 

Na tej podstawie możemy powiedzieć, że podstawowym celem Akcji Katolickiej jest przeciwdziałanie postępującym procesom laicyzacji i sekularyzacji oraz uaktywnienie laikatu. Głównymi formami pracy są: zebrania z odczytami, wspólne nabożeństwa z katechizacją, wycieczki, obozy.

 

Mówiąc o Akcji Katolickiej niemożna, a nawet trzeba powiedzieć, że nie wolno nam pominąć wyjaśnienia czym jest laicyzacja i sekularyzacja. Laicyzacja to proces zeświecczenia wszystkich sfer życia społecznego, propagowany i realizowany przez uczestników ruchu laickiego. Celem laicyzacji jest: 1) zmniejszenie oddziaływania instytucji religijnych (Kościołów) na sposób życia i postępowania jednostek i całych społeczności. 2) rozluźnienie więzi pomiędzy duchowieństwem a katolikami świeckimi. 3) upowszechnianie zasady rozdziału i Kościoła od państwa i zabieganie o jej pełną realizację. Ograniczenie możliwości wpływania przez Kościół na kształtowanie się prawa, na oświatę i wychowanie. Sekularyzacja to zeświecczenie wszystkich dziedzin życia, brak odwoływania się do tradycji i nauki Kościoła w życiu osób ochrzczonyh.

 

Doszliśmy do pojęcia katolik świecki to laikat, ogół katolików świeckich. Także termin powszechnie używany przez duchownych Kościoła rzymskokatolickiego na określenie katolików czynnie zaangażowanych na rzecz szerzenia nauki Kościoła, wychowania, kształtowania postaw moralnych, czuwających nad ureligijnieniem wszystkich obszarów życia jednostki i społeczeństwa, szczególnie tam, gdzie bezpośrednio nie dociera duchowieństwo. W węższym znaczeniu organizacje ludzi świeckich działających na rzecz Kościoła w parafiach, instytutach świeckich, różnych formach apostolatu świeckich inspirowanych i nadzorowanych przez Kościół instytucjonalny. Podstawowym zaś zadaniem wszystkich form działania katolików świeckich jest zapobieganie i przeciwstawianie się procesom laicyzacji społeczeństwa z jednej strony, z drugiej zaś upowszechnianie zasady wszechobecności Kościoła w życiu jednostek i zbiorowości ludzkiej. Należałoby jeszcze tuta wspomnieć o apostolacie świeckich, ale tę kwestię omówię później cytując wypowiedzi Ojca Świętego i dokumenty Kościoła.

 

Podsumowując możemy powiedzieć, że jest to zorganizowana działalność katolików świeckich, z inicjatywy i pod nadzorem duchownych władz Kościoła, a jej celem jest rechrystianizacja wszystkich dziedzin współczesnego życia.

 

W Polsce Akcję Katolicką utworzono 1930. Jej głównym organem był, powołany w XI tegoż roku przez kardynała A. Hlonda, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej (NIAK) z siedzibą w Poznaniu, którego pierwszym dyrektorem został biskup S. Adamski. Naczelnemu Instytutowi podlegały instytuty diecezjalne. W skład Akcji Katolickiej weszły istniejące wcześniej stowarzyszenia katolickie, m.in. Związek Katolicki, Liga Katolicka. Akcja Katolicka prowadziła akcje odczytowe i szkoleniowe, a także zakładała Katolickie Uniwersytety Ludowe (np. Ujezna k. Przeworska 1935, Wąchock 1937, Katowice 1937) oraz Instytuty Wyższej Kultury Religijnej (pierwszy powstał 1937 w Warszawie). 1937 liczyła około 615 tys. członków.

 

Jej centralnym organem prasowym był "Ruch Katolicki". Głównym działaczem był bp S. Adamski, Po II wojnie światowej w Polsce nie reaktywowana, wznowiła działalność dopiero 1 VIII 1997.

 

to jako ciekawostka – bp Adamski Stanisław (1875-1967), biskup, działacz społeczny i polityczny w Wielkopolsce. 1911-1927 patron Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Wielkim Księstwie Poznańskim i Prusach Zachodnich . Organizator Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. 1911-1923 dyrektor Drukarni i Księgarni Św. Wojciecha w Poznaniu. 1918-1919 członek Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Współorganizator Chrześcijańskiej Demokracji. 1919-1922 poseł na sejm z ramienia Narodowego Stronnictwa Robotników, 1920-1922 prezes Narodowo-Chrześcijańskiego Klubu Robotniczego. 1922-1927 senator z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji. 1930 dyrektor Naczelnego Instytutu Akcji Katolickiej. Działacz społeczno-oświatowy w diecezji śląskiej. 1930-1967 biskup ordynariusz katowicki. 1941-1945 wysiedlony przez Niemców, 1952-1956 usunięty z diecezji katowickiej przez władze PRL. 1953 uwięziony, 1956 zwolniony. Autor publikacji o tematyce społeczno-ekonomicznej, m.in. Zasad pracy spółkowej (1918).

 

Jan Paweł II o Akcji Katolickiej (każdy akapit to inny cytat)

 

Czyż można wyobrazić sobie lepszą okazję do realizowania tej misji ewangelizacyjnej, jak włączenie się w Akcję Katolicką, czy w którąś z działających w parafii grup apostolskich?

 

Nowa ewangelizacja musi uczynić jednym ze swych istotnych elementów głoszenie społecznej nauki Kościoła, ponieważ ukazuje jego bezpośrednie konsekwencje dla życia społeczeństwa i czyni codzienną walkę o sprawiedliwość elementem świadectwa o Chrystusie Zbawicielu. Jest to szczególnie ważne w krajach, które jak Polska, odeszły od komunizmu i muszą podjąć olbrzymi wysiłek moralnej, gospodarczej i politycznej odbudowy. Kościół ma tutaj do spełnienia rolę niezmiernie doniosłą.

 

Kościół nie przestaje być znakiem sprzeciwu, tak jak jego Założyciel.

 

Nie tylko w czasach dyktatury ateistycznej, ale także dzisiaj nauczanie i obecność Kościoła w życiu społecznym budzi sprzeciw pewnych środowisk. Wierny swej misji musi on jednak podjąć to wielkie zadanie służebnej obecności w świecie, obecności, która jest ewangelizacją. Jest to jego prawo i zarazem podstawowy obowiązek.

 

W dzisiejszych czasach fundamentalnego znaczenia nabiera posługa Kościoła wobec kultury. Pamiętamy o roli Kościoła na tym polu, kiedy to naszą polską kulturę chciano za wszelką cenę pozbawić tych korzeni, z których wyrosła, tzn. korzeni chrześcijańskich?

 

Dzisiaj także, kultura znalazła się w stanie kryzysu i zachwiania w sferze najbardziej podstawowych wartości. Spór o polską kulturę trwa w dalszym ciągu, a nawet pod wieloma względami się nasilił. Dlatego nie może zabraknąć zdecydowanego głosu Kościoła i jego wysiłku ewangelizacyjnego w tej dziedzinie.

 

Sferą, która dzisiaj w Polsce wymaga wielkiego wysiłku ewangelizacyjnego jest życie społeczno-gospodarcze.

 

Kościół w Polsce również dzisiaj nie przestaje być rzecznikiem sprawiedliwości i solidarności społecznej oraz obrońcą tych, których dotykają rozmaite formy niesprawiedliwości.

 

Bardziej niż w przeszłości, musimy dzisiaj się uczyć pomagać sobie nawzajem.

 

Zadanie ewangelizacji Kościół wypełnia również w odniesieniu do wspólnoty politycznej. Kościół jawi się tu nie jako konkurent czy partner gry politycznej, lecz jako stróż porządku moralnego, jako sumienie krytyczne.

 

Zadanie to Kościół w Polsce wypełniał od zarania dziejów naszej Ojczyzny. Wydaje się, że pewne kręgi, które jeszcze do niedawna tę rolę Kościoła akceptowały, zajmują wobec niej postawę krytyczną lub wręcz negatywną, chcąc zmusić Kościół do milczenia. Kościół jednak milczeć nie może.

 

W ostatnich dziesięcioleciach, w okresie zniewolenia totalitarnego, Kościół w szczególny sposób pełnił funkcję rzecznika i obrońcy suwerenności Narodu, bronił jego praw. A jak jest dzisiaj, w dobie odzyskania wolności? Czy rzeczywiście działalność Kościoła w Polsce należy zamknąć w obrębie murów świątynnych? Jan Paweł II do Biskupów Polskich, 15 stycznia 1993r.

 

 

 

Kraków, 8.06.1997. Orędzie Papieża do Konferencji Episkopatu Polski. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PASTERZY ZA KOŚCIÓŁ

W moim słowie do biskupów polskich z okazji wizyty ad limina w 1993 roku zwracałem uwagę na szansę wykorzystania Synodu Plenarnego dla ożywienia udziału świeckich w życiu Kościoła. Wydaje się, że ta szansa ciągle istnieje, i trzeba zrobić wszystko, by ją wykorzystać. Nowym wymiarem działalności kościelnej są organizacje katolickie, a wśród nich Akcja Katolicka. Tych możliwości nie było w Polsce od lat czterdziestych. To prawda, że nie jest łatwo uwrażliwić społeczeństwo na działanie wspólnotowe, ale to jest kierunek właściwy polskiego duszpasterstwa i nie można z niego łatwo rezygnować.

 

2 II 1998 - Przemówienie Ojca Świętego do II grupy Biskupów (Ad limina apostolorum), W trosce o wielki i ofiarny czyn nowej ewangelizacji.

Zbawcza misja Chrystusowego Kościoła realizuje się w Kościele lokalnym. (...) Korzystanie z tej posługi pozwala na nieustanne budowanie i umacnianie wspólnoty — Mistycznego Ciała Chrystusa. Nasz wysiłek powinien być przede wszystkim skierowany na tworzenie duchowej więzi człowieka z Bogiem, a równocześnie na pogłębianie więzi zrozumienia i miłości pomiędzy ludźmi. Temu celowi służą wspólnotowe struktury kościelne i świeckie, wśród których niezastąpioną rolę odgrywają parafia i diecezja. Sobór Watykański II wskazał wiele sposobów, dzięki którym zarówno parafie jak i diecezje mogą stać się żywymi organizmami pulsującymi duchową energią. Potrzebna jest tu wielka i ciągła troska o rozwój życia sakramentalnego wiernych oraz formacja wewnętrzna prowadzona konsekwentnie i z umiejętnością, tak aby mogli oni poczuć się rzeczywistymi podmiotami w życiu Kościoła i przejąć na swe barki należną im część odpowiedzialności w Kościele i w społeczeństwie. Skuteczność apostolstwa ludzi świeckich zależy od ich zjednoczenia z Chrystusem: <> (J 15, 5). W tym procesie mają swoje zadania do spełnienia różnego rodzaju stowarzyszenia i organizacje katolickie, szczególnie zaś Akcja Katolicka, jak również przewidziane w prawie kanonicznym instytucje rad różnego szczebla i rodzaju.

 

17 IX 1999 r. — Do biskupów litewskich przybyłych z wizytą <>

 

Niezależnie jednak od podziału zadań duszpasterskich należy zachowywać głęboką świadomość, że wyzwania skutecznej ewangelizacji nie można podjąć inaczej, jak tylko odwołując się do misji prorockiej wszystkich ochrzczonych. Nadszedł czas, aby chrześcijańskie wspólnoty stały się wspólnotami głoszenia słowa! W tej perspektywie pilną koniecznością jest formacja laikatu czy też raczej krzewienie specyficznej duchowości laikatu, która pomoże wiernym świeckim przeżywać głęboko powołanie do świętości, <> (Lumen gentium, 31). Należycie uformowani świeccy winni przede wszystkim stawać się zaczynem w społeczeństwie, aby ochraniać te wartości — zarazem ogólnoludzkie i chrześcijańskie — od których zależy przyszłość człowieka. (...) Wymaga ona od chrześcijanina postępowania w pełni zgodnego z wartościami ewangelicznymi, ukazanymi w nauczaniu społecznym Kościoła, a zarazem rozumnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w złożonych procesach historycznych. Z tych zasad działalności politycznej chrześcijanina wynikają niezbędne rozróżnienia zakresów kompetencji i zadań. Jak naucza Sobór, inne zadania spoczywają na pasterzach, inne zaś są powinności podejmowane indywidualnie lub zespołowo przez wiernych świeckich (por. Gaudium et spes, 76). Nieprzestrzeganie podziału ról mogłoby wprowadzić Kościół na tereny, które nie należą do właściwej mu sfery kompetencji; bywa to czasem usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami, zwykle jednak przynosi skutki odwrotne do zamierzonych.

 

Akcja Katolicka - nową formą apostolstwa świeckich (z listu Episkopatu Polski 07.05.1996r.)

 

Czym jest Akcja Katolicka, na którą oczekuje Ojciec Święty i Kościół?

 

Dokumenty Soboru Watykańskiego II określają ją jako "współpracę świeckich w apostolstwie hierarchicznym" (DA, 20). Chodzi tu o szczególnie ścisłą jedność działania świeckich oraz kapłanów i biskupów, która wypływała z natury Kościoła. Trzeba jednak wyraźnie stwierdzić, że apostolat Akcji Katolickiej zawsze pozostaje domeną świeckich. Zarówno bowiem biskupi, jak i świeccy mają obowiązek wspólnie wsłuchiwać się w to "co mówi Duch do Kościołów" (Ap 2, 7).

 

Jednym z elementów istotnych dla Akcji Katolickiej jest jej inspiracja duchowo-religijna i moralna.

 

"Żyjemy w świecie, w którym powab zaangażowania w sprawy doczesne jest bardzo silny i nęcący, ale tylko ludzie o rzetelnej, głębokiej formacji moralnej, duchowej i intelektualnej zdolni będą dokonywać koniecznych reform i przemian tak bardzo potrzebnych dzisiejszym czasom i ludziom" (Paweł VI).

 

(...) Sakramenty życia chrześcijańskiego, (...) wyposażają ochrzczonego w mandat odpowiedzialności za wiarę i nakładają obowiązek jej głoszenia oraz obrony.

 

Akcja Katolicka nie jest powołana, aby stać się partią polityczną. Chociaż katolicy jako obywatele mają prawo i obowiązek łączyć się w różnych stowarzyszeniach politycznych, to cel Akcji Katolickiej jest celem Kościoła, gdyż "Świeccy starają się w łączności z biskupem i z kapłanami, służyć wiernie i aktywnie rozwojowi całej chrześcijańskiej wspólnoty i ożywianiu duchem, wszystkich dziedzin życia" (Jan Paweł II, Christofideles laici, 31).

 

 

Chociaż chrześcijanin nie potrzebuje dodatkowego upoważnienia, aby mógł wiarę głosić, to jednak włączenie się w Akcję Katolicką stwarza kolejną okazję do odkrycia wspólnej odpowiedzialności za Kościół i pomoże w przełamaniu anonimowości wiary poprzez włączenie się w zorganizowany apostolat. Chodzi tu niejako o odważne otwarcie drzwi i wyjście z Wieczernika Kościoła w świat, aby wspólnie, zgodnie ze znaną metodą Akcji Katolickiej:

 

1) przyjrzeć się sytuacji życiowej,

2) przemyśleć i ocenić tę sytuację w świetle wartości i zasad Ewangelii,

3) działać, promując czyny z wiary.

 

 

Słowo Arcybiskupa Łódzkiego o Akcji Katolickiej w Łódzkiej Archidiecezji

 

Wysoce skuteczna działalność Akcji Katolickiej w Polsce przed II wojną światową jeszcze dziś, mimo czasowego oddalenia, budzi głęboki podziw. Była ona wtedy szkołą zdrowej aktywności chrześcijańskiej, mobilizowała członków do ofiarnego zaangażowania na rzecz Kościoła, Ojczyzny i ludzi potrzebujących pomocy. Obecnie zatem następuje w Polsce odradzanie Akcji Katolickiej, której w czasach komunistycznych odebrano brutalnie prawo do istnienia. Realizując to wielkie dzieło Kościoła w Polsce, możemy obecnie czerpać z jego dawnych wzorców i sprawdzonych doświadczeń.

 

Powstająca Akcja Katolicka jest dla nas wszystkich znakiem czasu i wyzwaniem chwili. Stanowi też historyczną szansę dla ewangelizacji, która zapewnia jednostce i społeczeństwu religijne i moralne odrodzenie. Szczególne nadzieje na przyszłość rodzi fakt, że Akcja Katolicka jest zorganizowanym apostolatem ludzi świeckich. Zapewni to działalności polskiego laikatu niespotykaną dotąd skuteczność i przyczyni się do zaktywizowania całego społeczeństwa, które przez ponad 40 lat poddawane było działaniom zmierzającym do jego ubiernienia.

 

Dziś zwracam się do wszystkich duszpasterzy i wiernych świeckich, aby zechcieli ofiarować swoją pracę, gorliwość i wolę współdziałania na rzecz odradzającej się Akcji Katolickiej. Szczegółowych informacji na ten temat udzielą swoim parafianom ich duszpasterze.

 

Jestem przekonany, że dzieło budowania Akcji Katolickiej w nowych uwarunkowaniach spotka się z życzliwą reakcją wszystkich Archidiecezjan. Będzie też dla szerokich kręgów katolików twórczą inspiracją w ich codziennym zatroskaniu o dobro wspólne Kościoła i Narodu.

 

 

 

Dokumenty Soboru Watykańskiego II

Apostolstwo zespołowe posiada ogromną doniosłość i dlatego, że praca apostolska czy to w społecznościach kościelnych, czy to w różnych ośrodkach wymaga często wspólnego działania. Stowarzyszenia bowiem założone dla celów apostolstwa zespołowego niosą pomoc swym członkom i przysposabiają ich do apostolstwa, odpowiednio ustawiają ich pracę apostolską i kierują nią tak, że o wiele więcej można się po nich spodziewać owoców, niż gdyby każdy działał na własną rękę.

 

  Katechizm Kościoła Katolickiego

 

Obok różnych form życia konsekrowanego istnieją "stowarzyszenia życia apostolskiego, których członkowie - bez ślubów zakonnych - realizują własny cel apostolski stowarzyszenia i prowadzą życie braterskie we wspólnocie, zgodnie z własnym sposobem życia, dążą do doskonałej miłości przez zachowanie konstytucji. Wśród nich są stowarzyszenia, których członkowie podejmują rady ewangeliczne" według ich konstytucji. (930)

 

Kościół wypełniając swoje posłanie, "kroczy razem z całą ludzkością i doświadcza tego samego losu ziemskiego co świat, istniejąc w nim jako zaczyn i niejako dusza społeczności ludzkiej, która ma się w Chrystusie odnowić i przemienić w rodzinę Bożą". Zadanie misyjne wymaga zatem cierpliwości. Zaczyna się od głoszenia Ewangelii ludom i grupom, które jeszcze nie wierzą w Chrystusa jest kontynuowane przez zakładanie wspólnot chrześcijańskich, aby stawały się "znakami obecności Bożej w świecie", oraz przez zakładanie Kościołów lokalnych, rozwija proces inkulturacji, aby wcielać Ewangelię w kultury narodów nie ominą go także niepowodzenia. "Jeśli chodzi o poszczególnych ludzi, grupy ludzkie i narody, Kościół podchodzi do nich i przenika ich tylko stopniowo, wprowadzając ich w ten sposób w katolicką pełnię". (854)

 

  Kodeks Prawa Kanonicznego

 

Wszyscy wierni mają prawo i obowiązek współpracy w tym, aby Boże przepowiadanie zbawienia rozszerzało się coraz bardziej na wszystkich ludzi każdego czasu i całego świata. (Kan. 211)

 

Wierni zobowiązani są - każdy przez swoje własne działanie - zachować zawsze wspólnotę z Kościołem. (Kan. 209 § 1)

 

Wierni mają prawo swobodnego zakładania stowarzyszeń i kierowania nimi dla celów miłości lub pobożności albo dla ożywiania chrześcijańskiego powołania w świecie, a także odbywania zebrań dla wspólnego osiągnięcia tych celów. (Kan. 215)

 

Wszyscy wierni, zgodnie z własną pozycją, winni starać się prowadzić życie święte, przyczyniać się do wzrostu Kościoła i ustawicznie wspierać rozwój jego świętości. (Kan. 210)

 

 

 

Adhortacja Christifideles Laici

        Zrzeszanie się świeckich w celu realizowania zadań duchowych i apostolskich posiada wiele motywów i jest odpowiedzią na wiele zapotrzebowań. Wyraża się w tym bowiem społeczna natura człowieka oraz realizuje potrzeba poszerzenia zakresu i skuteczności jego działań. W rzeczywistości wpływ „kulturowy”, będąc źródłem i bodźcem, ale także owocem i znakiem wszelkich innych przemian w środowisku i społeczeństwie może zaistnieć tylko dzięki działaniu nie tyle jednostek, co „podmiotu społecznego”, to jest jakiejś grupy, wspólnoty, zrzeszenia bądź ruchu. Znajduje to szczególne potwierdzenie w obrębie społeczeństwa pluralistycznego i rozczłonkowanego - z jakim stykamy się obecnie na całym świecie - oraz w sytuacjach szczególnie złożonych i trudnych. Z drugiej strony, rozmaite formy zrzeszonej działalności świeckich, właśnie w świecie zsekularyzowanym, stanowią wyjątkowo cenną pomoc dla wielu ludzi w prowadzeniu chrześcijańskiego życia zgodnego z wymaganiami Ewangelii oraz w zaangażowaniu misyjnym i apostolskim.

 

  III Synod Archidiecezji Łódzkiej

 

Na mocy przynależności do Ludu Bożego wierni świeccy, obok duchownych, są współodpowiedzialni za budowanie Królestwa Bożego na ziemi. Niech podejmują trud odnowy porządku doczesnego jako własne zadanie, kierując się duchem Ewangelii oraz nauczaniem Kościoła.

 

Wierni świeccy, powołani do aktywnego udziału w ewangelizacji, zobowiązani są do publicznego dawania świadectwa swojej wiary.

 

Zaleca się, aby wierni świeccy - wspomagani duchowo przez swoich duszpasterzy - czynnie uczestniczyli w życiu kulturalnym, społecznym, gospodarczym i politycznym dla wspólnego dobra wszystkich ludzi.

 

Podstawowym miejscem zaangażowania apostolskiego wiernych świeckich winna być parafia.

 

Wierni świeccy mają prawo, a niekiedy nawet obowiązek, przedstawiania duszpasterzom swych opinii w sprawach odnoszących się do dobra Kościoła łódzkiego i własnej wspólnoty parafialnej (por. kan. 212 § 3 KPK).

 

Proboszcz parafii winien korzystać z pomocy wiernych świeckich w zarządzaniu parafią oraz w duszpasterstwie, zwłaszcza poprzez powoływanie ich do odpowiednich rad i zespołów.

 

Proboszcz powinien otoczyć opieką duszpasterską wszystkie zespoły parafialne oraz z duszpasterską roztropnością organizować nowe, mające na celu apostolstwo i formację religijną wiernych świeckich.

 

 

 

Rola świeckich w Kościele

  Żyjemy w czasach nowej ewangelizacji, gdzie zbawiamy się sami i pomagamy zbawiać się innym.

 

Dobrze by było, abyśmy zdali sobie sprawę z ważności tego zadania.

 

Jan Paweł II powiedział, że w „Kościele wybiła godzina laikatu” i w świetle tego stwierdzenia należy rozpatrywać odrodzenie Akcji Katolickiej na podstawie eklezjologii.

 

Vaticanum II oraz adhortacja Christifideles laici - gdzie w Polsce czeka ona na pełną realizację.

 

Akcja Katolicka chce podjąć dzieło nowej ewangelizacji

 

- będzie działała jako apostolstwo zespołowe wiernych świeckich,

 

- ale prowadzona będzie w ścisłej jedności z pasterzami Kościoła i z ich mandatu

 

- w związku z powyższym trzeba dobrze zrozumieć teorię laikatu, po to aby Akcja Katolicka była autentyczna z laikatem świadomym swego posłannictwa i powołania, a nie tylko z aktywistami może z dobrej woli, ale bez głębszej świadomości swego powołania i posłannictwa, którzy chcą po swojemu po świecku zaradzać problemom współczesności.

 

Tymczasem czynny i aktywny katolik świecki, tym bardziej członek Akcji Katolickiej musi zmieniać świat w oparciu nie o swoje własne pomysły - choćby były one najbardziej fantastyczne lecz tylko i wyłącznie w oparciu o Ewangelię zmiana świata, uobecnianie Misterium Paschalnego Chrystusa w Eucharystii i służbą w tym duchu wobec wszystkich - trudne to zadanie.

 

  Ale jeżeli nie uświadomimy tego sobie, biorąc to do serca to tworzenie innych programów przebudowy świata i Ojczyzny nie mają sensu i dla nich nie warto tworzyć Akcji Katolickiej.

 

  Żeby udowodnić się przed zagrożeniami należy pogłębić i ożywić wiarę w Jezusa Chrystusa,

 

  Powołanie wiernych świeckich w Kościele i na świecie. Wierni świeccy nie tylko należą do Kościoła, ale są Kościołem.

 

 

Konstytucja Dogmatyczna o Kościele mówi, że są to:

 

- wszyscy wierni chrześcijanie nie będący członkami stanu kapłańskiego i zakonnego prawnie ustanowionego w Kościele, mianowicie wierni chrześcijanie, którzy jako wcieleni przez chrzest w Chrystusa, ustanowieni jako Lud Boży i uczynieni na swój sposób uczestnikami kapłańskiego, prorockiego i królewskiego urzędu Chrystusowego, ze swej strony sprawują właściwe całemu ludowi chrześcijańskiemu posłannictwo w Kościele i w świecie.

 

- już Pius XII powiedział, że wierni świeccy zajmują miejsce w pierwszych szeregach Kościoła.

 

- muszą uświadomić sobie to, że nie tylko do Kościoła należą, ale sami są Kościołem tzn. wspólnotą wiernych żyjących na ziemi pod jednym przewodnictwem Papieża oraz pozostających z nim w łączności Biskupów.

 

Jeżeli chcemy nakreślić właściwą sylwetkę świeckiego musimy poznać pełny sens bogactwa jakim Bóg obdarza chrześcijanina.

 

A więc na podstawie soborowego określenia: laikat posiada niezwykłą godność wynikającą z jego powołania to: „Synowie w Synu, członkowie tego samego Ciała Chrystusowego żywe i święte przybytki Ducha”.

 

  Zwracając się do ochrzczonych św. Piotr mówił: „Wy zaś jesteście wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, świętym narodem, ludem Bożym na własność przeznaczonym, abyście ogłaszali dzieła potęgi Tego, który was wezwał z ciemności do przedziwnego swojego światła”. Przez co świeccy uczestniczą urzędzie Kapłańskim Chrystusa i mają udział w prorockim urzędzie Chrystusa – realizując misje kapłańską, prorocką i misyjną.

 

 

 

Uczestnictwo świeckich w życiu Kościoła

 

Parafia jest wspólnotą władzy składającej się z wyświęconych kapłanów i innych chrześcijan i w której proboszcz jest hierarchicznym ogniwem łączącym parafię z całym Kościołem partykularnym.

 

We wspólnotach kościelnych działalność świeckich jest do tego stopnia konieczna, że bez nich apostolstwo samych pasterzy nie może być w pełni skuteczne.

 

Świeccy powinni nabierać coraz głębszego przekonania o tym, jak bardzo istotne jest apostolskie zaangażowanie na terenie własnej parafii w ścisłej jedności ze swoimi kapłanami powinni przedstawiać wspólnocie Kościoła problemy własne i świata w celu ich omówienia i rozwiązywania. W aktualnych warunkach mogą czynić wiele dla rozwoju autentycznej Kościelnej jedności we własnej parafii oraz rozbudzać misyjny zapał w stosunku do niewierzących jak i do tych, którzy zaniedbują praktyki religijne.

 

Świeccy angażują się w różnym stopniu i w różne formy uczestnictwa w życie parafii.

 

Taką uprzywilejowaną formą tego zaangażowania jest Akcja Katolicka, której rolę często podkreśla Ojciec święty Jan Paweł II. Szczególną rolę w budowaniu wspólnoty ma do spełnienia rodzina, którą Ojciec święty pojmuje jako „Kościół domowy”. To dzięki niej parafia a przez nią Kościół nabiera wymiaru rodzinnego.

 

Parafia poprzez czynny udział świeckich wiernych swemu powołaniu powinna stać się źródłem tryskającym pośrodku osady, do którego wszyscy mieszkańcy przychodzą ugasić pragnienie.

 

Aby odkryć istotę powołania laikatu we wspólnocie Kościoła wierni świeccy muszą dojść poprzez formację i autoformację do pełnej świadomości tego kim są, uświadomienie sobie tej niezwykłej godności swego posłannictwa i powołania

 

 

 

Problem do dyskusji: ..... a Msza przy okazji.

 

“kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić” (J 15, 5)

 

“Ja jestem krzewem winnym wy latoroślami. Każdy kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic nie możecie uczynić.”

 

 

 

(referat wygłoszony 11 października 2000r. na Studium Nauki Społecznej Akcji Katolickiej Archidiecezji Łódzkiej)