Amnesty International to międzynarodowy ruch osób dobrej woli, występujący przeciwko łamaniu fundamentalnych praw człowieka na całym świecie, niezależny od jakiejkolwiek władzy państwowej, ugrupowań politycznych, ideologii czy wyznania.
Podstawowe cele kampanii prowadzonych przez AI to:
- natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie wszystkich więźniów sumienia - osób więzionych z powodu przekonań, koloru skóry, płci, pochodzenia, języka czy religii, nie stosujących przemocy ani nie opowiadających się za jej użyciem;
- zapewnienie wszystkim więźniom politycznym uczciwych i szybkich procesów sądowych;
- zaprzestanie stosowania tortur, kary śmierci i innych form okrutnego traktowania więźniów; eliminacja egzekucji pozasądowych i "zaginięć"
28 maja 1961 roku w brytyjskim "The Observer" ukazał się artykuł Petera Benensona "Zapomniani więźniowie" z gorącym apelem o pisanie listów do rządu Portugalii o uwolnienie dwóch studentów skazanych na wiele lat więzienia za publiczne wzniesienie toastu "za wolność". To dało początek organizacji Amnesty International.
Zaczęło się od publicznego domagania się od rządów, przez "zwykłych ludzi", przywrócenia wolności więźniom sumienia - ludziom więzionym wyłącznie za przekonania bądź wyznawaną wiarę, którzy nigdy nie użyli przemocy, ani do niej nie nawoływali. Wkrótce jednak Amnesty International rozszerzyła swoje żądania pod adresem rządów domagając się kolejno:
- zaprzestania tortur
- wyeliminowania z kodeksów karnych kary śmierci
- zaprzestania porwań i pozasądowych egzekucji
- rzetelnych procesów sądowych dla więźniów politycznych
- ukrócenia bezkarności tych, co łamią prawa człowieka
- poszanowania odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania
- zaprzestania transferu wyposażenia dla wojka, policji i służb specjalnych, które mogłoby przyczyniać się do łamania praw człowieka
- poszanowania dla dobrowolnych wyborów opcji seksualnych.
Ruch Amnesty International zapoczątkowany został w 1961 roku w W.Brytanii i Francji: dziś obejmuje ponad 150 krajów, w których działa ponad 70 sekcji krajowych i ponad 7000 grup. Ruch liczył z końcem 1961 roku ok. 2000 członków i sympatyków, dzisiaj liczy ich ponad milion.
Dziesiąta rocznica istnienia ruchu Amnesty International zapoczątkowała organizowanie światowych kampanii w obronie uniwersalnych praw człowieka. Największe z tych kampanii, to:
- przeciwko stosowaniu tortur - w roku 1973
- na rzecz uniwersalnej obrony praw człowieka - w roku 1977, kiedy Organizacji przyznana została Pokojowa Nagroda Nobla
- przeciwko karze śmierci - w roku 1981
- przeciwko porwaniom i zaginięciom - w roku 1982
- przeciwko zbrodniom politycznym - w roku 1983
- powtórnie przeciwko torturom - w roku 1985
- powtórnie na rzecz uniwersalnej obrony praw człowieka - w roku 1986,w 25. rocznicę istnienia Organizacji
- powtórnie przeciwko karze śmierci - w roku 1988
- powtórnie na rzecz uniwersalnej obrony praw człowieka pod hasłem "Nie będzie więcej usprawiedliwienia" - w roku 1991, w 30 rocznicę istnienia Organizacji
- przeciwko porwaniom i pozasądowym egzekucjom pod hasłem "Życie w cieniu kłamstwa" - w roku 1994
- przeciwko łamaniu praw człowieka wobec kobiet - w roku 1995
- w obronie praw uchodźców - w roku 1997
- w obronie obrońców praw człowieka w 50. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka pod hasłem "Spójrz, pomyśl, podpisz" - w roku 1998
Obok tego Organizacja prowadziła wiele akcji na rzecz uwolnienia więźniów sumienia, pisarzy i dziennikarzy, a także przeciwko łamaniu praw człowieka wobec kobiet i dzieci, przeciwko prześladowaniom religijnym i przeciwko więzieniu działaczy związkowych.
Równocześnie ruch Amnesty International prowadził wielkie kampanie i mniejsze akcje przeciwko łamaniu praw człowieka w wielu krajach - na różnych kontynentach - niezależnie od charakteru sprawowanej w nich władzy:
- w Afryce Południowej - w roku 1971
- w Czechosłowacji, Irlandii Północnej, Urugwaju i Związku radzieckim - w roku 1975
- na Filipinach i w Sri Lance - w roku 1976
- w Afryce Południowej (powtórnie), Pakistanie, Paragwaju i Tanzanii - w roku 1977
- w Paragwaju (powtórnie) - w roku 1978
- w Korei Południowej, Kostarice i Turcji - w roku 1980
- w Korei Południowej (powtórnie) - w roku 1981
- na Filipinach (powtórnie) - w roku 1982
- w Afganistanie i Chile - w roku 1986
- w Iranie, Sri Lance (powtórnie) i Stanach Zjednoczonych Ameryki (przeciwko karze śmierci) - w roku 1987
- w Brazylii i Chile - w roku 1988
- w Mianmarze (Birmie) i Sri Lance (powtórnie) - w roku 1990
- w Jugosławii i Peru - w roku 1991
- w krajach Ameryki Łacińskiej w obronie Indian - w roku 1992
- w krajach bałtyckich (przeciwko karze śmierci) i Czadzie - w roku 1993
- w Bośni-Hercegowinie, Indonezji / Timorze Wschodnim i Kolumbii - w roku 1994
- w Sudanie i b.Związku Sowieckim (przeciwko karze śmierci) - w roku 1995
- w Chinach i Turcji - w roku 1996
- w Bośni-Hercegowinie (powtórnie) - w roku 1998
- w Stanach Zjednoczonych Ameryki - w roku 1999
- w Arabii Saudyjskiej - w roku 2000
Żadne statystyki nie umieją odpowiedzieć na pytanie, ilu niewinnym ludziom te kampanie i akcje podejmowane przez członków i sympatyków Amnesty International uratowały życie, ilu innym zaoszczędziło dalszych cierpień w miejscach kaźni, ilu innym dodało sił do przetrwania okrutnego czasu poniżenia i odbywanych niesłusznie wyroków, ilu przywróciło wolność. Tylko o fragmencie tych przypadków mówią tysiące listów od byłych ofiar nękania, prześladowań i okrucieństw dokonywanych przez władze dopuszczające się łamania uniwersalnych, należnych każdej istocie ludzkiej praw człowieka.
