AMERYKA

Bezradny, a także dlatego że nie spotkał nikogo i tylko bezustannie słyszał nad sobą szurgot tysięcy stóp, a z oddali, niby tchnienie, dobiegały ostatnie obroty zatrzymanych już maszyn, zaczął bez zastanowienia dobijać się do pierwszych lepszych małych drzwi, które napotkał w swoim błądzeniu.
-- Przecież otwarte! -- zawołano wewnątrz i Karl ot­worzył drzwi z uczuciem ulgi.
-- Dlaczego dobija się pan jak wariat? -- spytał olbrzymi mężczyzna, ledwo na Karla spojrzawszy. Do nędznej kabiny, w której łóżko, szafa, krzesło i człowiek stali jakby stłoczeni, jak w magazynie, wpadało przez górne okienko posępne, na górze statku od dawna już zużyte światło.
-- Zabłądziłem -- powiedział Karl. -- Podczas podróży nie zauważyłem, że to jest strasznie wielki statek.
-- Tak, ma pan słuszność -- odparł mężczyzna z pew­ną dumą i nie przestawał mocować się z kuferkiem, który wciąż naciskał obydwiema rękami, nasłuchując, czy zamek zaskoczy. -- Ale niechże pan wejdzie -- mówił dalej mężczyzna -- nie będzie pan przecież stał za progiem!
-- Nie przeszkadzam? -- spytał Karl.
-- Ale gdzieżby pan przeszkadzał!
-- Pan jest Niemcem? -- próbował się jeszcze upewnić Karl, bo wiele słyszał o niebezpieczeństwach, jakie nowo przybyłym do Ameryki grożą zwłaszcza ze strony Irland­czyków.
-- Jestem, jestem -- odparł mężczyzna. Karl wahał się jeszcze. Wtedy mężczyzna znienacka chwycił za klamkę i wraz z drzwiami, które szybko zamknął, wciągnął Karla do środka.
-- Nie znoszę, kiedy mi się tu zagląda z korytarza -- rzekł mężczyzna, który znów zaczai majstrować przy za­mkach kuferka. -- Każdy tędy przebiega i zagląda do środka, święty by tego nie wytrzymał!
-- Ale korytarz jest przecież całkiem pusty -- powie­dział Karl, stojąc niewygodnie przyparty do słupka pod­trzymującego łóżko.
-- Tak, teraz -- odparł mężczyzna. "Chodzi przecież właśnie o teraz -- pomyślał Karl. -- Trudno dogadać się z tym człowiekiem."
-- Niechże się pan położy na łóżku, będzie pan miał więcej miejsca -- powiedział mężczyzna.
Karl wczołgał się, jak potrafił, do środka i zaśmiał się głośno przy pierwszej nieudanej próbie przedostania się przez poręcz. Lecz zaledwie znalazł się na łóżku, zawołał:
-- Na miłość boską, zupełnie zapomniałem o moim kuferku!
-- Gdzie on jest?
-- Na górze, na pokładzie, pilnuje go znajomy. Ale jakże on się nazywa?
I z ukrytej kieszeni, którą mu matka wszyła na drogę pod podszewkę surduta, wyciągnął wizytówkę:
-- Butterbaum. Franz Butterbaum.
-- Bardzo panu potrzebny ten kuferek?
-- Naturalnie.
-- No to dlaczego powierzył go pan obcemu czło­wiekowi?
-- Zapomniałem na dole parasola i pobiegłem, żeby go przynieść, ale nie chciałem taszczyć ze sobą kuferka. A potem w dodatku zabłądziłem tutaj.
-- Jest pan sam? Bez towarzystwa?
-- Tak, sam. -- "Powinienem się może trzymać tego człowieka -- przemknęło Karłowi przez głowę -- gdzież znajdę lepszego przyjaciela!"
-- A teraz stracił pan jeszcze kufer. O parasolu już nawet nie mówię.
I mężczyzna usiadł na krześle, jakby sprawa Karla wzbudziła w nim teraz pewne zainteresowanie.
-- Ależ ja wierzę, że kuferek nie jest jeszcze stracony.
-- Wiara uszczęśliwia -- powiedział mężczyzna i po­drapał się mocno po ciemnych, krótkich, gęstych wło­sach. -- Na statku wraz ze zmianą portów zmieniają się także obyczaje. W Hamburgu pański Butterbaum może przypilnowałby kufra, tutaj najprawdopodobniej ani po jednym, ani po drugim nie ma już śladu.
-- Wobec tego muszę zaraz zajrzeć na górę -- po­wiedział Karl i rozglądnął się wokół, jak by się stąd wy­dostać.
-- Niech no pan zostanie -- rzekł mężczyzna i wprost brutalnie uderzając go ręką w pierś, wtrącił go z powrotem do łóżka.
-- Dlaczego? -- spytał Karl gniewnie.
-- Bo to nie ma żadnego sensu -- odparł mężczyzna. -- Za chwilę ja także wychodzę, to pójdziemy razem. Albo kuferek został skradziony, wtedy nie ma rady, albo ten człowiek go zostawił, a wtedy, gdy statek zupełnie się opróżni, tym łatwiej go znajdziemy. Tak samo jak pański parasol.
-- A pan dobrze zna statek? -- zapytał Karl podejrzli­wie i wydało mu się, jak gdyby przekonywająca skądinąd myśl, że na pustym statku najłatwiej będzie można odna­leźć jego rzeczy, miała jakiś ukryty haczyk.
-- Jestem przecież palaczem okrętowym -- powiedział mężczyzna.
-- Pan jest palaczem okrętowym! -- zawołał Karl z ra­dością, jakby to przechodziło wszelkie jego oczekiwania, i oparłszy się na łokciu, przyjrzał się bliżej mężczyźnie. -- Właśnie naprzeciw komórki, w której spałem razem ze Słowakiem, znajdowało się okienko i można było przez nie zaglądać do maszynowni.
-- Tak, tam pracowałem -- powiedział palacz.
-- Zawsze tak bardzo interesowałem się techniką -- rzekł Karl, który trzymał się określonego toku myśli -- i z pewnością zostałbym kiedyś inżynierem, gdybym nie był zmuszony wyjechać do Ameryki.
-- A dlaczego musiał pan wyjechać?
-- Ech, co tam! -- odparł Karl i machnięciem ręki odsunął od siebie całą historię. Patrzył przy tym z uśmie­chem na palacza, jakby go prosił o wyrozumiałość nawet dla tego, czego nie wyznał.
-- Musiał być jakiś powód -- rzekł palacz i nie wiadomo było dokładnie, czy pragnął w ten sposób dopomnieć się, czy też uchronić przed wyznaniem tego powodu.
-- Teraz ja także mógłbym zostać palaczem -- po­wiedział Karl -- moim rodzicom jest już zupełnie obojętne, czym zostanę.
-- Moje miejsce będzie wolne -- rzekł palacz i osten­tacyjnie włożył ręce do kieszeni spodni, a nogi, tkwiące w pomiętych, niby-skórzanych, stalowoszarych nogawkach, rzucił na łóżko, żeby się wyciągnąć. Karl musiał przysu­nąć się bliżej do ściany.
-- Opuszcza pan statek?
-- Tak jest, dzisiaj odmaszerowujemy.
-- Dlaczego? Nie podoba się tu panu?
-- No, są pewne okoliczności, nie zawsze rozstrzyga to, czy coś się komu podoba, czy nie. Zresztą ma pan słuszność, nie podoba mi się także. Pan pewnie nie myśli poważnie o tym, żeby zostać palaczem, ale właśnie dlatego najłatwiej można nim zostać. Stanowczo więc panu od­radzam. Jeśli pan chciał studiować w Europie, dlaczego nie chce pan studiować tutaj? Amerykańskie uniwersytety są przecież bez porównania lepsze niż europejskie.
-- To możliwe -- odparł Karl -- ale ja nie mam prawie pieniędzy na studia. Czytałem wprawdzie o kimś, kto w dzień pracował w sklepie, a w nocy studiował, dopóki nie został doktorem i, zdaje mi się, burmistrzem, ale do tego trzeba wielkiej wytrwałości, prawda? Boję się, że mi jej brakuje. Poza tym nie byłem szczególnie dobrym uczniem, rozstanie ze szkołą doprawdy nie przyszło mi z trudem. A szkoły tutaj są pewnie jeszcze surowsze. Po angielsku prawie wcale nie umiem. W ogóle zdaje mi się, że mają tutaj duże uprzedzenia do cudzoziemców.
-- Pan już także tego doświadczył? No, to w porząd­ku. To z pana swój człowiek.